ماینینگ یا همان استخراج بیت‌کوین، یکی از راه‌های کسب درآمد از ارزهای دیجیتال است. بعد از آخرین هاوینگ بیت‌کوین در ماه (مه ۲۰۲۰) صنعت ماینینگ در دنیا مجدد رونق چشمگیری پیدا کرد. به این ترتیب افراد زیادی به سوی این حوزه کشیده شدند.
طبیعی است که در ایران نیز افراد زیادی شروع به ماینینگ کردند. اما برق مصرفی که برای ماینینگ استفاده می‌کردند، با تعرفه خانگی محاسبه می‌شد. تعرفه‌های مصرفی برق ایران نسبت به تعرفه‌های جهانی مصرف انرژی، ماینینگ را در ایران بهینه‌تر از خیلی از کشورهای دیگر می‌کرد. طولی نکشید که مصرف برق خانگی و همچنین تقاضا برای کنتورهای سه‌فاز خانگی افزایش یافت. همین امر باعث شد تا دولت در اولین اقدام، ماینینگ با تعرفه برق خانگی را (تا زمان بررسی موضوع و قانون‌گذاری جدید در این زمینه) ممنوع اعلام کرد.
ماینینگ بیت‌کوین در ایران
باتوجه به قانون‌گذاری‌های انجام شده از سوی دولت، استخراج ارزهای دیجیتال در نهایت به‌عنوان یک صنعت به رسمیت شناخته شده است. به این ترتیب فعالیت در صنعت ماینینگ ایران تنها با کسب مجوزهای لازم از وزارت صمت و با تعرفه‌های برق صنعتی جدید امکان‌پذیر است. این امر باعث شده تا در یکسال گذشته بیش از ۱۰۰۰ مجوز رسمی برای استخراج رمزارزها صادر شود.
چندی پیش (دی ماه ۱۳۹۹) دولت به علت آلودگی هوای بیش از حد (که ناشی از سوخت مازوت برای تولید برق اعلام شد)، اقدام به قطع برق دربرخی از مناطق کشور کرد که موج زیادی از نارضایتی‌های مردم را در پی داشت. اما برخی این موضوع را به ماینینگ بیت‌کوین مربوط دانستند و اعلام کردند که مصرف برق ماینینگ در کشور، باعث قطعی برق شده است.
طولی نکشید که عکسی از قبض برق (۴۰ میلیارد تومانی) یک ماینر چینی در ایران منتشر شد که در شبکه‌های مجازی سر و صدای زیادی راه انداخت. انتشار این عکس باعث شد تا موج بزرگی از این حرف و حدیث‌ها به‌وجود بیاید که همه آن‌ها در نهایت به این سوال ختم می‌شوند: آیا ماینینگ در ایران می‌تواند باعث قطع برق شود یا خیر؟
در ادامه با هم این مسئله را بررسی می‌کنیم:
محاسبه هش‌ریت (Hash Rate)
هش‌ریت (Hash Rate) معیاری برای سنجش میزان قدرت پردازش در سخت‌افزارهای مختلف است. میزان هش‌ریت بیت‌کوین با توجه به افزایش تعداد ماینرها در دنیا اکنون (ژانویه، ۲۰۲۰) حدود ۱۵۰ میلیون تراهش بر ثانیه TH/s است. به عبارت ساده‌تر یعنی شما به این میزان قدرت پردازش نیاز دارید تا بتوانید کل بیت‌کوین‌های جهان را استخراج کنید. در عکس زیر نمودار میزان هش‌ریت شبکه بلاکچین بیت‌کوین را مشاهده می‌کنید.
چند عدد دستگاه ماینر نیاز داریم؟
برای این‌که ببینیم برای رسیدن به چنین قدرت پردازشی، چه تعداد سخت‌افزاری نیاز داریم، ابتدا باید ببینیم یک دستگاه ماینر چقدر قدرت پردازش دارد؟
یک دستگاه Asic ماینر مدل s9j به‌طور معمول حدود ۱۴.۵ TH/s تراهش بر ثانیه قدرت پردازش دارد. با یک حساب ساده متوجه می‌شویم که برای رسیدن به قدرت هش‌ریت جهانی بیت‌کوین، بیش از ۱۰ میلیون دستگاه ماینر s9j مورد نیاز است.
۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ÷ 14.5 = 10,344,827 تعداد سخت افزار مورد نیاز (s9j)
محاسبه مصرف برق ماینینگ
حال باید ببینیم چنین مزرعه (Farm) بیت‌کوینی با بیش از ۱۰ میلیون دستگاه ماینر، چقدر برق در سال مصرف می‌کند؟
باتوجه به مشخصات فنی منتشر شده برای دستگاه s9j در گوگل می‌بینیم که انرژی مصرفی دستگاه، عدد ۱,۳۵۰ وات بر ساعت (W/H) را نشان می‌دهد (جالب است بدانید که یک دستگاه کپی، میزان مصرف برقی برابر با یک دستگاه ماینر s9j دارد). این عدد معادل ۱.۳۵۰ کیلووات بر ساعت (KW/H) است. برای محاسبه میزان برق مصرفی یک سال از فرمول زیر استفاده می‌کنیم:
میزان برق سالانه مصرفی ماینر = میزان مصرف دستگاه * ۲۴ (ساعت) * ۳۶۵ (روز)
با جایگذاری اعداد در فرمول فوق می‌توانیم دریابیم که میزان مصرف یک دستگاه ماینر s9j در سال حدود ۱۱,۸۲۶ کیلووات است. به‌عبارتی دیگر یک دستگاه ماینر s9j در سال حدود ۱۱.۸ مگاوات برق مصرف می‌کند. به این ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که برای ماین کل شبکه بلاکچین بیت‌کوین درسال حدود ۱۲۲ میلیون مگاوات توان برق مصرفی نیاز است.
آیا ماینینگ بیت‌کوین عامل قطع برق بوده است؟
بزرگترین ماینرهای دنیا به‌ترتیب در کشورهای چین و آمریکا هستند. طبق آمار جهانی بیش از ۷۰% از ماینینگ جهان در همین دو کشور صورت می‌پذیرد. در سایت‌های جهانی سهم ایران از ماینینگ (لینک به https://cbeci.org/mining_map) بیت‌کوین حدود ۳.۸۲% درصد ذکر شده است. اما این امکان نیز وجود دارد که برخی از ماینرها برای عملیات ماینینگ، IP خود را مخفی سازند.
فرض بگیریم که ماینرهای ایرانی برای عدم شناسایی از IP های غیر ایران نیز استفاده کرده‌اند. دراین‌صورت می‌توانیم بگوییم که به غیر از چین و آمریکا مابقی هش‌ریت بیت‌کوین جهان در ایران ماین می‌شود (فرض محال). این یعنی به‌طور ماکزیمم سهم ایران از هش‌ریت ماینینگ بیت‌کوین در جهان ۲۷.۶۸% درصد است.
اگر میزان مصرف برق سالانه‌ای که از قبل به‌دست آوردیم (۱۲۲ میلیون مگاوات) در مقدار سهم ایران از ماینینگ ضرب کنیم، می‌توانیم حداکثر میزان برق مصرفی احتمالی برای ماینینگ بیت‌کوین در ایران را محاسبه کنیم:
حداکثر میزان مصرف برق (سالانه) ایران از ماینینگ= میزان مصرف برق کل شبکه در سال * حداکثر درصد سهم ایران از هش ریت شبکه
نتیجه: طبق فرمول فوق به عدد ۳۳ میلیون مگاوات درسال می‌رسیم. یعنی اگر به‌غیر از IPهای چین و آمریکا، مابقی ماینرهای دینا در ایران بیت‌کوین استخراج کنند، حداکثر میزان مصرف برق ایران از ماینینگ بیت‌کوین نمی‌تواند بیشتر از ۳۳ میلیون مگاوات در سال باشد.
جالب این‌جا است که طبق آمار رسمی، میزان تولید برق کشور در سال ۱۳۹۸ برابر با حدود ۳۱۲ میلیون مگاوات ساعت بوده است (رتبه دوم در خاورمیانه). حال با مقایسه این عدد می‌توانیم بفهمیم که حداکثر میزان مصرف برق ایران از ماینینگ بیت‌کوین حدود ۱۰% میزان تولید برق کشور در سال است که به‌هیچ عنوان حتی در اوج ساعات مصرف نیز نمی‌تواند باعث خاموشی و قطع برق شود.
یادآوری: نباید فراموش کنیم که در این نظریه ما بدترین حالت ممکن را محاسبه کردیم و فرض گرفتیم تمامی IP های دنیا (به غیر از چین و آمریکا) مربوط به ماینرهای ایرانی باشند.
نتیجه‌گیری
برخی از فعالان محیط زیست در ایران و جهان بارها اعلام کرده‌اند که نگران میزان مصرف برق دستگاه‌ها و سخت‌افزارهای ماینینگ در ایران و جهان هستند. به‌طوری که تصور می‌کنند افزایش روز افزون تعداد ماینرها، سبب می‌شود در آینده‌ای نزدیک، با مشکل کمبود انرژی در دنیا روبه‌رو شویم. بر اساس ارزیابی‌هایی که انجام دادیم باید بگوییم که این نگرانی کاملا بی‌مورد است.
طبق محاسبات انجام شده، میزان مصرف برق ماینرهای بیت‌کوین در هر سال را ۱۲۲ میلیون مگاوات بر ساعت بیان کردیم که برابر مصرف برق کشوری همچون ایرلند است. این در حالی است که میزان مصرف برق یک سال در آمریکا حدود ۴۳۰۰ میلیون مگاوات ساعت است. همچنین میزان مصرف برق سالیانه کشور چین نیز حدود ۶۰۰۰ میلیون مگاوات ساعت است. این ارقام نشان می‌دهند که بالا بودن میزان مصرف برق دستگاه‌های ماینینگ هیچ‌گونه تهدیدی برای منابع انرژی در دنیا نیستند.
از سوی دیگر با این‌که قیمت هر بیت‌کوین در ابتدای سال ۲۰۲۱ به حدود ۴۰ هزار دلار رسیده و تعداد استخراج‌کننده‌های این پول دیجیتالی به صورت نمایی افزایش پیدا کرده است؛ باز هم میزان مصرف برق سالانه کل ماینرها همچنان کمتر از ۲% درصد مصرف برق کل دنیا است. به همین دلیل می‌توان نتیجه گرفت که نظریه مصرف زیاد منابع انرژی دنیا توسط ماینرها کاملا بی‌اساس و تخیلی است. همچنین قطع برق در کشور عزیزمان نیز نمی‌تواند مربوط به ماینینگ یا استخراج بیت‌کوین باشد و باید علت قطع برق را در جای دیگر جستجو کرد.
اگر مطلب فوق برایتان مفید بوده لطفا آن را با دوستانتان به اشتراک بگذارید.
